Τι έδειξε η σύγκριση μεταξύ λιθίου και κουετιαπίνης ως αυξητικών θεραπειών, στο πλαίσιο μεγάλης πολυκεντρικής μελέτης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο ψυχίατρος Θ. Μπαργιώτας που είχε συνεισφορά εξηγεί.
Ως και το 30% των ασθενών με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή μπορούν να παρουσιάσουν ανθεκτικότητα στη φαρμακευτική θεραπεία, δηλαδή να μην έχουν ανταποκριθεί σε τουλάχιστον δύο διαδοχικές θεραπείες με ισάριθμα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6 εβδομάδων η κάθε μια.
"Δεν είναι μια σπάνια πάθηση, αλλά δυστυχώς ένα σύνηθες πρόβλημα στην κοινότητα", λέει ο ψυχίατρος Θεόδωρος Μπαργιώτας (φωτογαφία), προσθέτοντας πως "περίπου το 1% με 1,5% του γενικού πληθυσμού μπορεί να νοσήσει στη διάρκεια της ζωής του από ανθεκτική κατάθλιψη, αν ληφθεί υπόψη η συχνότητα της κατάθλιψης στον γενικό πληθυσμό και ότι ανά πάσα στιγμή 1 στους 20 (5%) βρίσκεται σε καταθλιπτικό επεισόδιο (σημειακός επιπολασμός)".
Η LQD, μια μεγάλη, πολυετής πολυκεντρική βρετανική μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, έκανε σύγκριση δύο δραστικών ουσιών που συνιστώνται ως αυξητικές (δηλαδή επιπρόσθετες σε αντικαταθλιπτικά) θεραπείες για την ανθεκτική κατάθλιψη, του λιθίου και της κουετιαπίνης, διερευνώντας ποια από τις δύο είναι πιο αποτελεσματική. Ο Έλληνας ψυχίατρος, που είχε συνεισφορά στη στρατολόγηση και παρακολούθηση ασθενών της μελέτης ως πρώην διευθυντής ψυχιατρικής μονάδας στην κοινότητα στην Οξφόρδη, εξηγεί στο iatronet.gr τη μεθοδολογία και τα ευρήματά της, που δίνουν ένα προβάδισμα στην κουετιαπίνη έναντι του λιθίου.
Η μελέτη
Η μελέτη ξεκίνησε το 2016, με την συνεργασία πέντε μεγάλων κέντρων αναφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου για συναισθηματικές διαταραχές: Λονδίνο, Οξφόρδη, Νιουκάστλ, Μπρίστολ και Μπράιτον. Στόχος της ήταν να συγκρίνει την κλινική αποτελεσματικότητα του λιθίου και της κουετιαπίνης σε ασθενείς με ανθεκτική κατάθλιψη, σε χρονικό διάστημα ενός ολόκληρου έτους. Είναι η πρώτη αυτού του είδους και μεγέθους, καθώς οι λίγες μέχρι τώρα μελέτες έκαναν σύγκριση των δύο ουσιών για χρονικό διάστημα ως 8 εβδομάδων.
Το λίθιο, που χρησιμοποιείται κυρίως ως σταθεροποιητικό της διάθεσης για την διπολική διαταραχή, και η κουετιαπίνη, που είναι άτυπο αντιψυχωσικό, δεν χρησιμοποιούνται ως θεραπείες πρώτης γραμμής στη μείζονα κατάθλιψη. «Είναι όμως αναγνωρισμένες ως αποτελεσματικές αυξητικές θεραπείες, που περιλαμβάνονταν ήδη στις κατευθυντήριες οδηγίες για προσθήκη σε κάποιο αντικαταθλιπτικό, όταν ο ασθενής δεν έχει ανταποκριθεί», εξηγεί ο κ. Μπαργιώτας.
Επιχειρώντας μια σύγκριση της αποτελεσματικότητας μεταξύ των ουσιών, οι επιστήμονες συμπεριέλαβαν στη μελέτη 212 ασθενείς (98 άνδρες και 115 γυναίκες, με μέσο όρο ηλικίας τα 42,4 έτη), και τυχαιοποιημένα τους ενέταξαν σε δύο ομάδες, εκ των οποίων οι μισοί περίπου έλαβαν κουετιαπίνη και οι άλλοι μισοί λίθιο. Οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για χρονικό διάστημα 52 εβδομάδων. "Εκτός από τα ραντεβού που είχαμε διά ζώσης σε τακτά χρονικά διαστήματα, στις 8, στις 26 και στις 52 εβδομάδες, είχαμε τη δυνατότητα αξιολόγησής τους σε εβδομαδιαία βάση, με ένα ηλεκτρονικό κλινικό ερωτηματολόγιο 16 αυτοαναφερόμενων συμπτωμάτων κατάθλιψης στο οποίο απαντούσαν κάθε εβδομάδα", σημειώνει ο ψυχίατρος.
Αποτελέσματα
Τα ευρήματα της μελέτης έδειξαν ότι η κουετιαπίνη ήταν πιο αποτελεσματική από το λίθιο όταν προστίθετο σε αντικαταθλιπτικά, στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης σε ασθενείς με ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη, ένα όφελος που διατηρήθηκε σε διάστημα 12 μηνών, ενώ δεν υπήρχαν διαφορές στο πόσο διάστημα ανέχθηκαν την κάθε αγωγή.
"Φάνηκε ότι ενώ στις πρώτες εβδομάδες τα σκορ στα ερωτηματολόγια ήταν παρόμοια στις δύο ομάδες, από τη δέκατη εβδομάδα και μετά η κουετιαπίνη άρχισε να πηγαίνει καλύτερα, με στατιστικά σημαντική διαφορά έναντι του λιθίου", αναφέρει ο κ. Μπαργιώτας.
Εκτός από περισσότερο αποτελεσματική κλινικά, η κουετιαπίνη αποδείχτηκε και οικονομικά πιο αποδοτική (για το ΝHS), λαμβάνοντας υπόψη τόσο το κόστος για το βρετανικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης όσο και το κοινωνικό κόστος που σχετίζεται με την απώλεια παραγωγικότητας των ασθενών.
Συμπεράσματα
Η μελέτη, η οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από δημόσιους ερευνητικούς φορείς και δεν υπαγορεύτηκε από εμπορικό συμφέρον κάποιας εταιρείας, έδειξε πως η κουετιαπίνη μπορεί να είναι πιο κατάλληλη από το λίθιο ως αυξητική θεραπεία σε ασθενείς με ανθεκτική κατάθλιψη. Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διερευνήσει τους προγνωστικούς παράγοντες της ανταπόκρισης και της διακοπής της θεραπείας (π.χ. τύπος αντικαταθλιπτικού, ψυχιατρική συννοσηρότητα, υπότυποι κ.ά.), για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες που θα μπορούσαν να καθοδηγήσουν την επιλογή της θεραπείας αύξησης.
"Ένα μεγάλο μέρος του κόσμου μετά την πανδημία απέκτησε μια στρεβλή γνώμη για το τι κάνει η επιστήμη, ίσως ότι απαντάει στα ερωτήματα με εύκολο τρόπο, ή δογματικά", παρατηρεί από την πλευρά του ο κ. Μπαργιώτας, συμπληρώνοντας: "Τέτοιες μελέτες μας δείχνουν ακριβώς ότι για να απαντήσεις αξιόπιστα σε ένα δύσκολο κλινικό ερώτημα πρέπει να ξοδέψεις πολύ χρόνο, πολύ χρήμα, να απασχολήσεις έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, να έχεις καλή οργάνωση, σωστή μεθοδολογία, αλλά και συνεργασία μεταξύ διαφορετικών κέντρων".
Πηγή : iatronet
