Φαρμακοεπαγρύπνηση (ΦΕ), σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι η επιστήμη και οι δραστηριότητες οι οποίες σχετίζονται με την ανίχνευση, την αξιολόγηση της ασφάλειας των φαρμάκων, την κατανόηση και πρόληψη ανεπιθύμητων ενεργειών και άλλων προβλημάτων τα οποία σχετίζονται με τα φάρμακα.
Συνεχής στόχος της ΦΕ είναι η διασφάλιση και η προαγωγή της Δημόσιας Υγείας μέσω της συνεχούς παρακολούθησης των δεδομένων ασφάλειας των φαρμακευτικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά, διασφαλίζοντας έτσι το δικαίωμα των ασθενών σε ασφαλή και αποτελεσματικά φάρμακα. Παράλληλα, η ΦΕ συμβάλλει στον εμπλουτισμό της γνώσης για τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων και λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την ορθότερη και ασφαλέστερη χρήση τους. Παρακολουθεί συνεχώς τη σχέση κινδύνου οφέλους των φαρμακευτικών προϊόντων, φροντίζοντας αυτή να παραμένει πάντα θετική για το όφελος της δημόσιας Υγείας.
Πρόκειται για μια συνεχή προσέγγιση που περιλαμβάνει προκλινικές, κλινικές και μετακλινικές δοκιμές για τη συλλογή δεδομένων ασφάλειας των φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης και της παρακολούθησης μετά την κυκλοφορία.
Οι προκλινικές μελέτες είναι πρώιμες μελέτες φαρμάκων στις οποίες βασίζονται μεταγενέστερες μελέτες για δοκιμές σε ανθρώπους. Οι δοκιμές φάσης 1 προσδιορίζουν την κατάλληλη θεραπευτική δόση αξιολογώντας την ασφάλεια, την ανεκτικότητα, τη φαρμακοκινητική και τη φαρμακοδυναμική ενός φαρμάκου σε ασθενείς. Οι δοκιμές φάσης 2 αξιολογούν τους μηχανισμούς και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Οι μελέτες φάσης 3 συμβάλλουν στον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων σε σύγκριση με την υπάρχουσα βέλτιστη θεραπεία. Πρόκειται για την πιο ακριβή, χρονοβόρα και δύσκολη φάση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή από όλες τις άλλες φάσεις. Η φάση 4 περιλαμβάνει τις μελέτες μετά την κυκλοφορία που λειτουργούν καθ 'όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος, οι οποίες πραγματοποιούνται για τον εντοπισμό τυχόν μακροπρόθεσμων δυσμενών επιπτώσεων σε μια μεγαλύτερη ομάδα ασθενών. Τα ανεπιθύμητα συμβάντα που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια των δοκιμών φάσης 4 ενδέχεται να οδηγήσουν σε απόσυρση από την αγορά ή σε περιορισμούς στη χορήγηση του φαρμάκου.
Στην κλινική πράξη, οι πληροφορίες για την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών προέρχονται είτε από τους Επαγγελματίες της Υγείας (Φαρμακοποιούς, Γιατρούς, Νοσηλευτές) άμεσα είτε από τους ίδιους τους ασθενείς μέσω των Επαγγελματιών της Υγείας.
Η φαρμακοεπαγρύπνηση αποτελεί μια οικονομικά αποδοτική λύση τόσο για τους ασθενείς όσο και για τις δομές υγειονομικής περίθαλψης, καθώς διαφυλάσσει την ασφάλεια και την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής. Ο αυξανόμενος αριθμός εγκρίσεων φαρμάκων και οι αυξανόμενες τάσεις πολυφαρμακίας πιθανόν να προκαλέσουν την κλιμάκωση των ανεπιθύμητων ενεργειών στους ασθενείς. Η ομάδα ασθενών υψηλού κινδύνου απαιτεί μεγάλη προσοχή για την ανίχνευση και την παρακολούθηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Η αναφορά των ανεπιθύμητων ενεργειών οδηγεί σε αυξημένη κατανόηση των φαρμάκων και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εμφάνισής τους είτε πρόκειται για αγωγή που λαμβάνεται στο σπίτι είτε σε νοσηλευτικούς χώρους, μειώνοντας τελικά τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τις κατ’ επανάληψη νοσηλείες. Η φαρμακοεπαγρύπνηση μπορεί επίσης να αφήσει στη διακριτική ευχέρεια των ιατρών τη χορήγηση και τη δοσολογία ενός φαρμάκου.
Πηγή : dailypharmanews
