Άρθρο στο Βήμα, 13/10/11
Αφορμή για το παρόν κείμενο αποτέλεσε πρόσφατη εμπειρία συναδέλφου πανεπιστημιακού καθηγητή, ασφαλισμένου του ΟΠΑΔ, ο οποίος στην προσπάθειά του να προμηθευτεί το φαρμακευτικό σκεύασμα το οποίο του είχε συνταγογραφήσει ο θεράπων ιατρός του, βρέθηκε να διαπληκτίζεται με τον επί σειρά ετών «φαρμακοποιό του» λόγω του ότι αυτός δεν διέθετε το εν λόγω σκεύασμα και, επιπλέον, τον ενημέρωσε ότι αδυνατεί να το προμηθευτεί καθώς η φαρμακευτική εταιρεία που το παράγει και το εμπορεύεται απαιτεί να πληρωθεί με αντικαταβολή.
Αφορμή για το παρόν κείμενο αποτέλεσε πρόσφατη εμπειρία συναδέλφου πανεπιστημιακού καθηγητή, ασφαλισμένου του ΟΠΑΔ, ο οποίος στην προσπάθειά του να προμηθευτεί το φαρμακευτικό σκεύασμα το οποίο του είχε συνταγογραφήσει ο θεράπων ιατρός του, βρέθηκε να διαπληκτίζεται με τον επί σειρά ετών «φαρμακοποιό του» λόγω του ότι αυτός δεν διέθετε το εν λόγω σκεύασμα και, επιπλέον, τον ενημέρωσε ότι αδυνατεί να το προμηθευτεί καθώς η φαρμακευτική εταιρεία που το παράγει και το εμπορεύεται απαιτεί να πληρωθεί με αντικαταβολή.
Το περιστατικό αυτό το οποίο υπέπεσε στην αντίληψη του υπογράφοντος, οδήγησε σε μια περαιτέρω διερεύνηση του θέματος η οποία επιβεβαίωσε την ως άνω πρακτική, που, μάλιστα, φαίνεται πως εμφανίζει σταδιακά τάσεις εξάπλωσης στο χώρο των φαρμακευτικών εταιρειών. Δεδομένων των παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τις παρενέργειες που μπορεί να έχει μια τέτοια επιλογή, κρίνεται σκόπιμη η διατύπωση των κάτωθι σκέψεων, καθώς, εκτιμάται ότι μια τέτοια πρακτική συνιστά στρέβλωση.
Κατ' αρχάς, η οικονομική θεωρία έχει δώσει σαφείς εξηγήσεις για τη λειτουργία του οικονομικού κυκλώματος και των αγορών. Αναγνωρίζει την «κυριαρχία του καταναλωτή», υπό την έννοια ότι η όλη λειτουργία του παραπάνω κυκλώματος (με την αθώα έννοια του όρου) έχει ως αφετηρία τους πόρους που αυτός διαθέτει στην αγορά. Εύλογα, λοιπόν, η ισχύς και οι «όροι του παιχνιδιού» καθορίζονται από τον πελάτη - χρηματοδότη. Ωστόσο, στο παράδειγμα που προαναφέρθηκε, κάποιες, έστω μεμονωμένες, φαρμακευτικές εταιρείες απαιτούν έναν τρόπο πληρωμής που δεν συνάδει με τα συναλλακτικά ήθη, με αποτέλεσμα οι πιέσεις που ασκούνται στους επόμενους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας (φαρμακαποθήκες, συνεταιρισμοί και φαρμακεία) να μεταφέρονται στην κοινωνική ασφάλιση, δηλαδή τον βασικό χρηματοδότη της εν λόγω αγοράς. Η στρέβλωση λοιπόν στη συγκεκριμένη περίπτωση συνίσταται στο ότι ενώ οι κανόνες σε μια ανταγωνιστική αγορά θα έπρεπε να τίθενται από τον πληρωτή, εν προκειμένω τίθενται από τον παραγωγό!
Από την άλλη, βέβαια, δεν μπορεί κανείς να μην αναγνωρίσει το κακό παρελθόν της χώρας όσον αφορά στην κάλυψη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών της στην αγορά φαρμάκου. Μια αγορά όμως που αναπτύχθηκε ραγδαία την τελευταία δεκαετία και διπλασίασε τον κύκλο εργασιών του κλάδου. Μια αγορά μικρή σε σύγκριση με αυτή άλλων χωρών, με δυσανάλογα όμως αποτελέσματα όσον αφορά στα μεγέθη που σχετίζονται με το φάρμακο, ακόμη κι αν η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις αδυναμίες του ελεγκτικού μηχανισμού για τον οποίο το κράτος είναι υπεύθυνο. Συνεπώς, μια τέτοια πορεία θα ανέμενε κανείς ότι είναι ικανή να αντισταθμίσει το όποιο «ρίσκο» προκαλεί η οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, καθώς, οι περισσότερες εκ των φαρμακευτικών εταιρειών δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα για πάνω από δύο δεκαετίες. Πολύ δε περισσότερο, που, παρά το δεδομένο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας, η ρύθμιση των υποχρεώσεων του κράτους προς την αγορά φαρμάκου είναι εν εξελίξει.
Εν κατακλείδι, ακόμα κι έτσι, τα παραπάνω δεν δεσμεύουν τους παράγοντες της αγοράς όσον αφορά στην πιστοδοτική πολιτική που θα ακολουθήσουν. Δεδομένου όμως ότι το διακύβευμα είναι εξαιρετικά σημαντικό και αφορά τόσο στην απρόσκοπτη χορήγηση φαρμάκων στους ασθενείς όσο και στην υλοποίηση των σχεδιασμών των φορέων κοινωνικής ασφάλισης για μείωση των ελλειμμάτων τους, είναι αναγκαίο να επισημανθεί ότι η ανελαστική αυτή πρακτική δεν συμβάλλει στην εξυγίανση του κλάδου και τη βελτίωση της λειτουργίας της εν λόγω αγοράς. Ευρύτερα, είναι ενάντια σε κάθε προσπάθεια ελέγχου των δημοσίων δαπανών και, ως εκ τούτου, εξόδου της χώρας από την κρίση. Η τελευταία, δεν μπορεί να προκύψει μέσω κάποιου αυτόματου μηχανισμού. Αντίθετα, απαιτεί να σταθούμε όλοι στο ύψος των περιστάσεων…
Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης είναι λέκτορας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, πρόεδρος του ΟΠΑΔ και αντιπρόεδρος ΕΟΠΥΥ
