Αφιερώνεται στο γενναίο και περήφανο Κρητικό λαό, που προσφέρει γενναιόδωρα σε φίλους ή αγνώστους που έχουν ανάγκη, αλλά άγρια τιμωρεί εχθρούς ή προδότες.
Στις 28 Οκτωβρίου 1940
ο ιταλικός στρατός
επιτίθεται εναντίον
της Ελλάδας.
Μετά από πέντε μήνες σκληρών μαχών όχι μόνο αναχαιτίστηκαν οι ιταλικές δυνάμεις,
αλλά ο ελληνικός στρατός επιτιθέμενος κατέλαβε τη μία μετά την άλλη τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου.
Στις 6 Απριλίου 1941 γερμανικά στρατεύματα επιτίθενται σε όλο το μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων,
για να βοηθήσουν τον ιταλικό στρατό που κατέρρεε.
Μετά από τριήμερο ηρωικό αγώνα με τους Έλληνες μαχητές, οι εισβολείς δεν κατάφεραν να καταλάβουν τα οχυρά της γραμμής ´Μεταξάª,
αλλά στις 9 Απριλίου οι υπερασπιστές των οχυρών διατάσσονται να παραδοθούν, επειδή ο γερμανικός στρατός, είχε εισβάλει στην Ελλάδα μέσω του γιουγκοσλαβικού εδάφους και κατέλαβε τη Θεσσαλονίκη.
Η προέλαση του γερμανικού στρατού συνεχίστηκε, και στις 27 Απριλίου οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα.
Η τελευταία μεγάλη μάχη που έμελε να δοθεί ήταν η Μάχη της Κρήτης.
Η 5η Μεραρχία Κρήτης είχε παραμείνει εγκλωβισμένη στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Στην Κρήτη η δύναμη των ανδρών της Κοινοπολιτείας, μετά την άφιξη των υπολειμμάτων του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος από την ηπειρωτική Ελλάδα αυξήθηκε σε 32.000.
Οι ελληνικές δυνάμεις, μετά την άφιξη μερικών τμημάτων από την Ελλάδα μόλις ξεπερνούσαν τους 10.000 άνδρες με ποικίλο ελαφρύ οπλισμό.
Σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονταν 300 μαθητές της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων που έφτασαν στο Κολυμπάρι Χανίων με δική τους πρωτοβουλία για να πολεμήσουν,
και 900 περίπου αξιωματικοί και οπλίτες της Σχολής Οπλιτών Χωροφυλακής που εστάλησαν στην Κρήτη.
Διοικητής του στρατού της μεγαλονήσου ήταν ο Νεοζηλανδός υποστράτηγος Bernard Cyril Freyberg.
Οι Γερμανοί για την επιχείρηση στην Κρήτη, που έφερε την ονομασία ´Ερμήςª (“Mercur”)
διέθεσαν την 7η Αεροπορική Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών, την 5η Ορεινή Μεραρχία, ένα σύνταγμα της 5ης Θωρακισμένης Μεραρχίας και άλλες επίλεκτες μονάδες συνολικής δύναμης 22.750 ανδρών.
Διοικητής των γερμανικών δυνάμεων εισβολής ορίστηκε ο Πτέραρχος Alexander Lohr.
Τις δυνάμεις αυτές θα μετέφεραν στην Κρήτη 520 μεταγωγικά αεροσκάφη Junkers 52, 72 ανεμοπλάνα DFS-230 και μικρά πλοία.
Τα καταδιωκτικά και τα βομβαρδιστικά του 8ου Αεροπορικού Σώματος θα υποστήριζαν την επιχείρηση.
Τα αεροδρόμια που χρησιμοποιήθηκαν για την εισβολή στην Κρήτη ήταν της Κορίνθου, της Τανάγρας, των Μεγάρων, της Ελευσίνας, του Ελληνικού και άλλα.
Οι κύριο στόχοι των αλεξιπτωτιστών ήταν τα αεροδρόμια Μάλεμε, Ρεθύμνου και Ηρακλείου, αλλά και τα Χανιά και η Σούδα.
Τα αεροδρόμια θα καταλαμβάνονταν για να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για τη μεταφορά ενισχύσεων και εφοδίων.
Η επιχείρηση ρίψης των αλεξιπτωτιστών άρχισε στη δυτική πλευρά του νησιού νωρίς το πρωί της 20ης Μαΐου και συνάντησε σθεναρή αντίσταση.
Οι αλεξιπτωτιστές με την εντολή ´Φύγατε!ª άρπαζαν τις κάθετες χειρολαβές της πόρτας του Junkers 52
και εκτινάσσονταν
μπρούμυτα.
Ο οπλισμός τους και τα λοιπά εφόδια ρίχνονταν από τα Junkers 52 μέσα σε ειδικά μεταλλικά κιβώτια, ταυτόχρονα με τη ρίψη των ανδρών.
Λευκά αλεξίπτωτα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για τους αλεξιπτωτιστές, κόκκινα για τον οπλισμό, πράσινα για τον εξοπλισμό και κίτρινα για τις προμήθειες.
Μερικοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν στις στέγες, άλλοι σε κλαδιά ελαιοδένδρων, πολλοί σκοτώθηκαν πριν καν πατήσουν το έδαφος.
Την ίδια μέρα επιταγμένα γερμανικά πλοιάρια προσπάθησαν να μεταφέρουν στρατεύματα στην Κρήτη, αλλά εξουδετερώθηκαν από τον αγγλικό στόλο.
Νωρίς το απόγευμα της 20ης Μαΐου εξαπολύθηκε το δεύτερο κύμα αλεξιπτωτιστών κατά των αεροδρομίων του Ρεθύμνου αρχικά, και του Ηρακλείου στη συνέχεια.
Καθώς έπεφτε η νύχτα της 20ης Μαΐου οι Γερμανοί διαπίστωσαν ότι είχαν ηττηθεί. Δεν είχαν κυριεύσει κανένα αεροδρόμιο, ούτε λιμάνι.
Οι απώλειες ήταν τρομακτικές.
Το απόγευμα της 21ης Μαΐου όμως αλεξιπτωτιστές κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Μάλεμε, όπου άρχισαν να μεταφέρονται άντρες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας.
Με την άφιξη γερμανικών ενισχύσεων οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν.
Από την 22α Μαΐου οι Γερμανοί άρχισαν να επεκτείνουν το προγεφύρωμα του Μάλεμε προς τα δυτικά και προς τα Χανιά.
Παρά την επίτευξη δημιουργίας γερμανικών προγεφυρωμάτων, ο αγώνας συνεχίστηκε ανηλεής και σκληρός.
Η συμμετοχή του Κρητικού Λαού στις μάχες ξεκίνησε με την εισβολή. Αγόρια, γέροι και γυναίκες επέδειξαν μία άνευ προηγουμένου γενναιότητα στην άμυνα του νησιού, επιτιθέμενοι κατά των εισβολέων με σανίδες, δικράνια, αξίνες, φτυάρια, τσεκούρια, μαχαίρια και παλιά κυνηγετικά όπλα.
Οι Κρήτες μαχητές υπολογίζονταν σε 3 έως 4 χιλιάδες.
Έλληνες, Άγγλοι, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί πολέμησαν σκληρά,
υπερασπιζόμενοι κάθε σπιθαμή γης.
Η τέλεια οργάνωση των γερμανικών επίγειων δυνάμεων με τη βοήθεια των Στούκας που έκαναν κάθετες εφορμήσεις
ανάγκαζαν τους υπερασπιστές της μεγαλονήσου να υποχωρούν.
Κάθε μέρα γερμανικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη επιχειρούσαν με σφοδρότητα εναντίων των αμυνομένων και των πόλεων της Κρήτης.
Στις 27 Μαΐου καταλήφθηκαν τα Χανιά και το λιμάνι της Σούδας.
Οι γερμανικές δυνάμεις προήλαυναν τώρα προς ανατολάς.
Στους τομείς Ρεθύμνου και Ηρακλείου οι Γερμανοί εκτελούν σφοδρότατες επιθέσεις.
Στις 29 Μαΐου καταλαμβάνεται το Ηράκλειο και στις 30 το Ρέθυμνο.
Στο μεταξύ είχε αρχίσει η αποχώρηση των δυνάμεων
της Κοινοπολιτείας που ολοκληρώθηκε την 1η Ιουνίου.
Περίπου 12.000 άνδρες των συμμάχων όμως αιχμαλωτίστηκαν, επειδή δεν κατόρθωσαν να επιβιβαστούν στα πλοία.
Σ’ αυτούς πρέπει να προστεθούν και περίπου 5.500 Έλληνες στρατιώτες.
Ο αριθμός των ελληνικών απωλειών ανέρχεται σε 336, από τους οποίους 44 ήταν αξιωματικοί και Ευέλπιδες, αλλά οι βρετανικές δυνάμεις έχασαν 1.750 άνδρες και μετρούσαν 1.730 τραυματίες.
Σ’ αυτούς πρέπει να προστεθούν και σχεδόν 2.000 Βρετανοί ναύτες που χάθηκαν με πολεμικά που βυθίστηκαν κατά τη διάρκεια της μάχης γύρω από την Κρήτη.
Οι γερμανικές απώλειες συνολικά (αλεξιπτωτιστές, ορεινοί κυνηγοί και πιλότοι) εκτιμώνται σε περισσότερους από 3.900 νεκρούς και αγνοουμένους και πάνω από 2.500 τραυματίες.
Απώλεσαν επίσης το 1/3 περίπου των μεταγωγικών Junkers 52 που χρησιμοποιήθηκαν για την εισβολή.
Οι Γερμανοί ασχολήθηκαν αμέσως με την ταφή των νεκρών τους.
Η αντίσταση του Κρητικού λαού, προσέβαλε τη γερμανική αίσθηση περί στρατιωτικής τάξεως σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διαταχθούν σκληρά αντίποινα κατά του άμαχου πληθυσμού.
Η εκδίκηση των Γερμανών εφαρμόστηκε με συνοπτικές διαδικασίες τυπικής ανάκρισης και εκτέλεσης.
Ολόκληρα χωριά, όπως ο συνοικισμός Περιβόλια, το Κοντομάρι, η Κάνδανος και άλλα, οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Η πινακίδα που τοποθετήθηκε στην κατεστραμμένη Κάνδανο έγραφε: ´Εδώ βρισκόταν η Κάνδανος. Καταστάφηκε λόγω αντιποίνων για το θάνατο 25 Γερμανών στρατιωτικώνª.
Η Mάχη της Κρήτης κατέληξε σε μια πύρρεια νίκη των Γερμανών, γι’ αυτό και δεν επαναλήφθηκε παρόμοια επιχείρηση κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η αυθόρμητη αντίδραση του κρητικού λαού κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης, ήταν η πρώτη που εκδηλώθηκε τόσο μαζικά κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Μάχη της Κρήτης, ήταν αγώνας τιμής και χρέους, ήταν το επικό δραματικό τέλος της επτάμηνης πάλης του ελληνισμού εναντίον της βίας.
