Ρεπορτάζ: Ναπολέων Παπαδόπουλος
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής Φαρμακολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής του Τμήματος Φαρμακευτικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Βιζιριανάκης, αποτελεί ένα παράδειγμα ακαδημαϊκού, ο οποίος εργάζεται σκληρά και η δουλειά του αναγνωρίζεται σε διεθνές επίπεδο. Η ομάδα του βραβεύτηκε για δεύτερη φορά –η πρώτη ήταν το 2019, όπως σας είχε ενημερώσει το ThessToday.gr– στο διεθνές Simcyp Consortium με το βραβείο “The Most Effective Teaching Application” στο πλαίσιο των Simcyp Academic Awards 2021.
Η ερευνητική ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή Μοριακής Φαρμακολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής συμμετέχει στο Simcyp Consortium από το 2009 συνεχώς με ανάλογα ερευνητικά και εκπαιδευτικά projects, ενώ υπάρχει αξιολόγηση και υποβολή του προγράμματος σε ετήσια βάση. Αποτελεί τη μοναδική ομάδα που κερδίζει για δεύτερη φορά το βραβείο.
Δείτε εδώ την ανακοίνωση του Simcyp Consortium για τα βραβεία
Η βράβευση της ομάδας αφορά εργασίες που πραγματοποιούνται στο ΑΠΘ, οι οποίες βασίζονται στην επιστημονική ανάλυση για τις σύγχρονες και καινοτόμες εξελίξεις στον ιατροφαρμακευτικό χώρο με την ανάπτυξη της φαρμακογονιδιωματικής και της εξατομικευμένης ιατρικής/ιατρικής ακριβείας. Οι ιδέες αυτές, μάλιστα, έχουν ήδη αποτυπωθεί ως ιδέα και τρόπο κλινικής αξιοποίησης και εφαρμογής στο μοναδικό σε διεθνές επίπεδο “Εγχειρίδιο Εξατομικευμένης Ιατρικής” που εξέδωσε ο κ. Βιζιριανάκης στην αγγλική γλώσσα (2014) και στη συνέχεια στην ελληνική (2020).
Η διεθνής αυτή διάκριση έρχεται λίγο διάστημα μετά την 1η θέση στην κατηγορία “Idea stage” που κατέκτησε η διεπιστημονική ομάδα “iGEM Thessaloniki 2021”, στην οποία ο κ. Βιζιριανάκης είναι ο Επιστημονικός Υπεύθυνος, για την καινοτομία της ιδέας αξιοποίησης της έρευνας με το project “METIS” (MiRNA Expression Toehold Investigation System).
To Simcyp Consortium
Στο Simcyp Consortium συμμετέχουν περισσότερες από 35 φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρίες καθώς και περισσότερα από 100 ακαδημαϊκά ινστιτούτα σε όλο τον κόσμο που χρησιμοποιούν τον προσομοιωτή Simcyp στην έρευνα και την εκπαίδευση. Ο προσομοιωτής Simcyp αναφέρεται στην ανάπτυξη μέσω τεχνητής νοημοσύνης της μοντελοποίησης της λειτουργίας του οργανισμού στη βάση της φυσιολογίας, έτσι ώστε να προβλέπεται η φαρμακοκινητική των φαρμάκων και να ενισχύεται η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα. Αποτελεί μία από τις πλέον καινοτόμες και φιλόδοξες προσπάθειες στο χώρο των φαρμάκων τα τελευταία χρόνια (www.certara.com/software/simcyp-pbpk/). Η αξιοποίηση μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την αξιοποίηση του προσομοιωτή αποτελεί, επίσης, κεντρικό στόχο του Simcyp Consortium.
“Πρέπει να δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένα περιβάλλον αξιών που να προωθεί τη διεπιστημονικότητα”
Με αφορμή τη νέα διεθνή διάκριση το ThessToday.gr επικοινώνησε με τον κ. Βιζιριανάκη, ο οποίος μίλησε για το νέο επίτευγμα της ομάδας του, το οποίο ήρθε κάτω από δύσκολες συνθήκες: “Αναφορικά με τη δεύτερη διεθνή βράβευση της ερευνητικής μας ομάδας από την κοινοπραξία Simcyp είμαι πολύ χαρούμενος, αλλά παράλληλα και ευτυχής, αφού μέσα σε μία διετία, αρχικά το 2019 και τώρα το 2021, αναγνωρίζεται η ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων στο ΑΠΘ σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Επιπρόσθετα, καταφέρνουμε να είμαστε η πρώτη ακαδημαϊκή ομάδα στην κοινοπραξία που κερδίζει για δεύτερη φορά το συγκεκριμένο βραβείο με νέο πρόγραμμα. Το τελευταίο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μένα, αφού αναφερόμαστε σε μια κοινοπραξία, όπου συμμετέχουν περισσότερα από 100 ακαδημαϊκά ιδρύματα αριστείας στην ανάπτυξη των φαρμάκων παγκοσμίως και περισσότερες από 35 φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρίες, που είναι επίσης πρωτοπόρες στην ανάπτυξη των φαρμάκων. Να τονίσω ότι η αξιολόγηση της απόδοσης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και η αποδοχή συμμετοχής στην κοινοπραξία γίνεται σε ετήσια βάση σε σχέση τόσο με το παραγόμενο έργο, όσο και για τα μελλοντικά υποβαλλόμενα προγράμματα. Ήδη στην πρώτη βράβευσή μας το 2019 είχα αναφέρει ότι μπορούμε να επιτύχουμε περισσότερα, γεγονός που πράγματι υπήρξε με τη νέα δεύτερη βράβευση. Και αυτό συνεχίζω να το πιστεύω.
Η ερευνητική μου ομάδα συμμετέχει από το 2009 στην κοινοπραξία Simcyp, τόσο σε ερευνητικό όσο και σε εκπαιδευτικό επίπεδο, στηριζόμενοι αποκλειστικά στις δικές μας δυνάμεις. Να τονίσω ότι το χρονικό διάστημα της συμμετοχή μας αναφέρεται σε αυτό της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, και πιο πρόσφατα της πανδημίας COVID-19, με τα συνακόλουθα στον ακαδημαϊκό χώρο, για να αναλογιστεί κάποιος το βαθμό δυσκολίας της όλης προσπάθειας. Δυστυχώς, δεν υπάρχει η σχετική κουλτούρα αξιολόγησης τέτοιων προσπαθειών στον ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα και φυσικά δεν υπάρχει και η σχετική παράδοση στήριξης που θα επιτρέπει τη δημιουργία σχετικών υποδομών σε καινοτόμες εκπαιδευτικές και ερευνητικές κατευθύνσεις με συνέχεια. Το ότι πετύχαμε με τις βραβεύσεις, αυτό έγινε με τη συνεργασία των φοιτητών-συνεργατών μου και στηρίζοντας αυτές τις προσπάθειες στη συνολική εκπαιδευτική και ερευνητική μου πορεία που κορυφώνεται με την έκδοση του πρώτου διεθνώς εγχειριδίου Εξατομικευμένης Ιατρικής στην Αγγλική γλώσσα το 2014 και σχετικά πρόσφατα με την έκδοσή του στην Ελληνική το 2020. Στην ουσία οι βραβεύσεις αναφέρονται σε έργο όπου η εφαρμογή της πλατφόρμας Simcyp στη εκπαίδευση αξιοποίησε το καινοτόμο πλαίσιο της εξατομικευμένης ιατρικής/ιατρικής ακριβείας και φαρμακογονιδιωματικής που παρουσιάζεται και αναλύεται σε αυτές τις εκδόσεις. Συνεχίζω, λοιπόν, να πιστεύω ότι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος αξιών στον ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα που θα ευνοεί τη διεπιστημονικότητα και τη συνεργασία, θα επιτρέψει, μέσα από την καλώς εννοούμενη επιστημονική άμιλλα και αμφισβήτηση, την παραγωγή γνώσης, τη δημιουργία καινοτομίας και την βελτίωση υπηρεσιών και προϊόντων προς όφελος της κοινωνίας μας. Ας δοθεί επιτέλους αυτή η ευκαιρία για τους νεότερους”, σημείωσε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής Φαρμακολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής του ΑΠΘ αναφέρθηκε στη μεθοδολογία της πλατφόρμας Simcyp: “Η σχετική μεθοδολογία της πλατφόρμας Simcyp εμπεριέχει καινοτομία και διεπιστημονικότητα, αφού αναφέρεται στη μοντελοποίηση της φαρμακοκινητικής διαμέσου της φυσιολογίας του οργανισμού (PBPK modeling), ενώ αυτή η προσομοίωση της δράσης των φαρμάκων έχει υιοθετηθεί σε κατευθυντήριες οδηγίες από όλους τους κορυφαίους ρυθμιστικούς οργανισμούς φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένου του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), του Ιαπωνικού (Japan’s Pharmaceuticals and Medical Devices Agency) και του Κινεζικού (China’s National Medical Products Administration). Ήδη περισσότερα από 80 φάρμακα έχουν κυκλοφορήσει, καθώς και περισσότερες από 250 προειδοποιήσεις ασφαλείας έχουν εκδοθεί αξιοποιώντας δεδομένα μέσα από την εφαρμογή του προσομοιωτή Simcyp. Αυτό δείχνει το επίπεδο λειτουργίας των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης στην πλατφόρμα Simcyp με την επίτευξη υψηλής ακρίβειας στην προσομοίωση των λειτουργιών του οργανισμού, ένα γεγονός που επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την επίτευξη της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας με την ακριβέστερη πρόβλεψη της δράσης των φαρμάκων σε πληθυσμιακές ομάδες, των αλληλεπιδράσεων των φαρμάκων, στην αξιοποίηση προκλινικών δεδομένων.
Η αξιοποίηση της πλατφόρμας Simcyp στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί μια καινοτόμο προσέγγιση δυναμικής και συνεχούς προσπάθειας, με αναγκαίες παραμέτρους για βελτίωση, προσαρμογή, αναθεώρηση και επιλογή μεθοδολογικών λύσεων. Η κατάλληλη όμως ενσωμάτωση στα εκπαιδευτικά προγράμματα επιτρέπει τη βέλτιστη κατανόηση από τους εκπαιδευόμενους της φαρμακοκινητικής και φαρμακοδυναμικής των φαρμάκων στον οργανισμό, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα για την ακριβέστερη λήψη αποφάσεων στην επιλογή του δοσολογικού σχήματος στις διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες των ασθενών (ηλικιωμένοι, άτομα με ανεπάρκεια οργάνων, κλπ). Πρακτικά, με αυτόν τον τρόπο κινούμαστε στην εξατομίκευση των δοσολογικών σχημάτων. Από την άλλη μεριά όμως, η αξιοποίηση του Simcyp είναι μια πολύ δύσκολη και απαιτητική προσπάθεια, αφού προϋποθέτει την ερευνητική εμπειρία και γνώση του συγκεκριμένου πεδίου τεχνητής νοημοσύνης στη μοντελοποίηση PBPK, ώστε κατάλληλα να ενσωματώνεται η σχετική γνώση στην εκπαιδευτική διαδικασία για την λήψη των αποφάσεων”, είπε.
Πηγή: thesstoday.gr
