PharmD Κλινικός Φαρμακοποιός
Τα πράγματα στην επιστήμη βασίζονται στα δεδομένα. Όχι σε εικασίες, υποθέσεις, θεωρίες ή φοβίες. Δημοσιεύθηκε πριν από περίπου μια εβδομάδα η μελέτη φάσης 3 της Pfizer. Αυτά τα λέμε πρωτογενή δεδομένα... Πιο πάνω δεν έχει...
Μεθοδολογικά η μελέτη είναι υψηλού επιπέδου. Έχω κάποιες μικρές ενστάσεις που δεν έχει νόημα να αναφέρω. Έτσι και αλλιώς τα αποτελέσματα είναι αξιόπιστα. Πιστέψτε με, έψαξα πολύ ώρα να βρω σοβαρά ψεγάδια. Δεν τα βρήκα γιατί δεν υπάρχουν.
Τι μας λένε ως τώρα; Ότι σε ένα μέσο διάστημα παρακολούθησης των 2 μηνών, 7 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι περίπου 95%. Ξεκινάνε το μέτρημα 7 ημέρες μετά από τη δεύτερη δόση επειδή χρειάζεται να δώσουν χρόνο στον οργανισμό να παράγει αντισώματα. Αν και παρατήρησαν ότι μια μερική απόκριση αρχίζει να φαίνεται μια εβδομάδα μετά την πρώτη δόση.
Στο θέμα της ασφάλειας, οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες και σίγουρα όχι σοβαρές. Συγκεκριμένα, οι πιο συχνές ήταν η κόπωση, οι κεφαλαλγίες, οι μυαλγίες και το ρίγος. Πυρετός εμφάνισε το 14% των κάτω των 55 ετών και το 11% των άνω των 55. Όλες εμφανίστηκαν σχεδόν αμέσως μετά τον εμβολιασμό, και διήρκησαν μια με δύο ημέρες. Ένα μικρό ποσοστό είχε έντονα συμπτώματα, που πάλι όμως πέρασαν μετά από 1-2 μέρες.
Αναφέρθηκαν 4 σοβαρές παρενέργειες σε ένα δείγμα άνω των 8 χιλιάδων. Όλες αντιμετωπίστηκαν και δεν υπήρξαν επιπλοκές. ΔΕΝ αναφέρθηκαν αναφυλακτικά επεισόδια. Τα περιστατικά που αναφέρθηκαν στις ειδήσεις, οδήγησαν στη σύσταση να μην εμβολιαστούν όσοι έχουν ιστορικό αναφυλαξιας. Στη μελέτη όμως δεν αναφέρονται τέτοια περιστατικά. Άρα μιλάμε για κάτι υπαρκτό, αλλά σπάνιο.
Το μοναδικό σοβαρό πρόβλημα είναι ο πολύ μικρός χρόνος παρακολούθησης. 2 μήνες είναι λίγοι... Αυτό ισχύει και για την αποτελεσματικότητα, αλλά και για την ασφάλεια. Η αποτελεσματικότητα θα συνεχίσει να παρακολουθείται και δημοσιεύονται δεδομένα όσο περνάει ο καιρός. Η ασφάλεια όμως περνάει στη φάση 4. Αυτή της φαρμακοεπαγρύπνησης.
Εδώ θα κληθούμε όλοι μας να συμμετέχουμε σε μια πρωτοφανή προσπάθεια να καταγραφούν οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες ενέργειες παρουσιαστούν, μέσα από το γνωστό σύστημα με τις κίτρινες κάρτες. Πρόκειται για μια τεράστια ευκαιρία να βγούμε μπροστά και να παίξουμε καθοριστικό ρόλο στην προάσπιση της δημόσιας υγείας.
Ερώτηση: Θα έκανα το εμβόλιο πρώτος, έχοντας διαβάσει μόνο τα αποτελέσματα της μελέτης; Αοαντηση: Φυσικά!!! Το χρονικό διάστημα των δύο μηνών, μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλο, αλλά είναι αρκετό για να απορριφθούν οι βάσιμες ανησυχίες ακόμη και για σοβαρά θέματα όπως το σύνδρομο Guillain-Barre.
Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Μιλάμε για ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο. Σίγουρα θα εμφανιστούν κάποιες σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες σε ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Το γενικό όφελος όμως θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Τι πρέπει να κάνουμε εμείς οι φαρμακοποιοί; Αρχικά να πείσουμε τους εαυτούς μας… Ξέρω ότι πολλοί από εμάς είναι επιφυλακτικοί. Τα δεδομένα όμως είναι ξεκάθαρα. Πρέπει να είμαστε από τους πρώτους που θα εμβολιαστούν. Πως αλλιώς θα πείσουμε και τον υπόλοιπο κόσμο να κάνει το ίδιο;
Σύντομα θα γίνει διαθέσιμο το εκπαιδευτικό υλικό του ΠΦΣ πάνω στο θέμα. Θα αφορά και την δική μας εκπαίδευση στο αντικείμενο, αλλά και την καμπάνια ενημέρωσης του κοινού. Ως τότε καλό θα ήταν να αναλογιστούμε την ιστορικότητα της συγκυρίας αυτής και να αποφασίσουμε αν θέλουμε να παίξουμε ενεργό ρόλο ή όχι.
