ΦΣΘ: Ορθή πρακτική για τον ασφαλή αντιγριπικό εμβολιασμό
Όπως σας είχαμε ενημερώσει, αμέσως μετά την έκδοση οδηγιών από τον ΠΦΣ σχετικά με τον αντιγριπικό εμβολιασμό, θα σας δίναμε συγκεντρωτικά όλα τα μέτρα που πρέπει κατά την άποψή μας να λάβουμε κατά τον εμβολιασμό, για την προστασία τόσο του προσωπικού των φαρμακείων όσο και των εμβολιαζόμενων, λόγω της συνύπαρξης της covid-19.
Το κείμενο που ακολουθεί συντάχθηκε σε συνεργασία με την ομάδα των συνεργατών μου, τους οποίους ευχαριστώ θερμά.
Η αυστηρή λήψη μέτρων αυτοπροστασίας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου κρίνεται απαραίτητη καθώς η πιθανότητα ασυμπτωματικής νόσησης από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 είναι ιδιαίτερα συχνή. Μέτρα όπως η τήρηση των αποστάσεων, η χρήση κατάλληλης μάσκας, η αντισηψία των χεριών, η τακτική απολύμανση των επιφανειών και όλα τα υπόλοιπα όπως αυτά περιγράφονται στις προηγούμενες οδηγίες που είχαμε εκδώσει, καθίστανται απαραίτητα.
· Οι φαρμακοποιοί χρειάζεται να έχουν εμβολιαστεί πριν την εκκίνηση της διενέργειας του εμβολιασμού, για λόγους ασφαλείας των ίδιων αλλά και των εμβολιαζόμενων.
· Ο χώρος στον οποίο διενεργείται ο εμβολιασμός χρειάζεται να είναι προκαθορισμένος από το φαρμακοποιό, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε καταστήματος ώστε να διασφαλίζεται:
Ø Η ελάχιστη δυνατή συγχρώτιση των εμβολιαζόμενων
Ø Ο επαρκής αερισμός του χώρου
Ø Η λειτουργικότητα του φαρμακείου
Ø Επίσης, συστήνεται η χρήση πλαστικού καθίσματος, ώστε να είναι δυνατή η εύκολη και γρήγορη απολύμανσή του καθώς και η ύπαρξη βοηθητικού χώρου (π.χ. τραπεζάκι) όπου θα υπάρχουν όλα τα απαραίτητα για τον εμβολιασμό.
· Διαχείριση των εμβολιαζόμενων με τον προγραμματισμό ραντεβού ή την αναμονή εκτός του χώρου του φαρμακείου.
· Συστήνεται η θερμομέτρηση του εμβολιαζόμενου με θερμόμετρο υπέρυθρης ακτινοβολίας πριν τον εμβολιασμό. Η τιμή της θερμοκρασίας θα πρέπει να αναφέρεται στον εμβολιαζόμενο.
· Τήρηση των αποστάσεων και των ανώτατων ορίων σε επισκέπτες του φαρμακείου
· Χρήση μάσκας προστασίας από όλους τους επισκέπτες των φαρμακείων ηλικίας άνω των 2 ετών, καθ’ όλη τη διάρκεια παραμονής τους εντός του φαρμακείου.
· Ενδελεχής διερεύνηση της πιθανότητας νόσησης με συμπτώματα της νόσου COVID19 των εμβολιαζόμενων. Εάν παρατηρηθούν τέτοια συμπτώματα, ο ασθενής οφείλει να απομονώνεται ταχύτατα προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν μετάδοση σε άλλα άτομα επισκέπτες ή προσωπικό του φαρμακείου.
· Τοποθέτηση αντισηπτικού χεριών πλησίον του σημείου στο οποίο διενεργείται ο εμβολιασμός.
· Η/Ο Φαρμακοποιός και το προσωπικό του φαρμακείου υποχρεωτικά φέρουν μάσκα προστασίας, φορούν λευκή ποδιά εργασίας η οποία αλλάζει συχνά και όταν υπάρχει η υπόνοια ότι μπορεί να έχει επιμολυνθεί.
· Η/Ο Φαρμακοποιός που διενεργεί τον εμβολιασμό φέρει μάσκα υψηλής προστασίας, γάντια μιας χρήσης και κάλυμμα ματιών (γυαλιά προστασίας ή προσωπίδα)
· Πριν τον εμβολιασμό ελέγχουμε μακροσκοπικά το εμβόλιο (ύπαρξη σωματιδίων, ημερομηνία λήξης, θερμοκρασία)
· Μετά τον εμβολιασμό απορρίπτουμε με προσοχή την σύριγγα με το βαμβάκι στο ειδικό κουτί και απολυμαίνουμε την περιοχή στην οποία κάθισε ή ήρθε σε επαφή ο εμβολιασθείς.
Αξιολόγηση πριν τον εμβολιασμό
Βήμα 1
Θερμομετρούμε τον εμβολιαζόμενο. Σε περίπτωση θερμοκρασίας άνω των 37 C, δεν εμβολιάζουμε και περιμένουμε την υποχώρηση του πυρετού.
Βήμα 2
Αξιολογούμε συμπτώματα ρινικής συμφόρησης και καταρροής. Σε περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα της ρινός, απουσία πυρετού ή άλλων συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού, ρωτάμε τον εμβολιαζόμενο αν έχει αλλεργίες. Σε περίπτωση που απαντήσει θετικά ή/και λαμβάνει αγωγή με αντισταμινικά, μπορούμε να προχωρήσουμε στον εμβολιασμό. Διαφορετικά, περιμένουμε την υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Βήμα 3
Αξιολογούμε συμπτώματα του φάρυγγα. Σε περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα (π.χ. πονόλαιμος), δεν εμβολιάζουμε και περιμένουμε τη υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Βήμα 4
Αξιολογούμε την ύπαρξη βήχα. Σε περίπτωση θετικής απάντησης, απουσία πυρετού ή άλλων συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού, αξιολογούμε τη διάρκεια του βήχα. Κατόπιν επικοινωνούμε με τον συνταγογράφο ιατρό για καθοδήγηση.
Έλεγχος για Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
Πέρα από τη διερεύνηση πιθανών αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενες δόσεις του εμβολίου, χρειάζεται να αξιολογηθεί και η γενική αντίδραση του ασθενή σε προηγούμενους εμβολιασμούς. Πολλοί από τους ασθενείς που εμβολιάζονται κάθε χρόνο μπορούν να δώσουν πληροφορίες σχετικά με την αντίδραση του οργανισμού τους στο εμβόλιο. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ο ασθενής δηλώσει πως ανεβάζει πυρετό κάθε χρόνο με το εμβόλιο, χρειάζεται να δοθούν οδηγίες για τη χρήση της παρακεταμόλης για θερμοκρασίες <38.0 C και για επικοινωνία με το γιατρό ή φαρμακοποιό για θερμοκρασίες >38.0 C. Τέλος, στις σπάνιες περιπτώσεις που ο ασθενής παρουσιάσει λοιπά συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού μετά τον εμβολιασμό, η παραπομπή του προς ιατρική αξιολόγηση θα πρέπει να γίνεται κατά την κλινική κρίση του φαρμακοποιού.
Διαχείριση Εκτάκτων Κλινικών Συμβάντων
Η διαχείριση αναφυλακτικών αντιδράσεων στο χώρο του φαρμακείου, ειδικά με φάρμακα όπως η επινεφρίνη, δεν συστήνεται. Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων απόφραξης του αεραγωγού, η χορήγηση επινεφρίνης θα πρέπει να γίνεται μόνο σε περίπτωση που δεν μπορεί να διασφαλιστεί η έγκαιρη παροχή ιατρικής φροντίδας στον ασθενή. Σε κάθε περίπτωση και εάν τελικά χορηγηθεί επινεφρίνη από το φαρμακοποιό, χρειάζεται να γίνει ισχυρή σύσταση για ιατρική αξιολόγηση, ακόμη και αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν.
Η τήρηση μέτρων ασφαλείας κατά την επερχόμενη περίοδο είναι ουσιώδης και εναπόκειται στην επιστημονική κρίση και την επαγγελματική ευθύνη του καθενός μας. Σε κάθε περίπτωση, εάν η/ο φαρμακοποιός κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ασφαλείας σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή στο φαρμακείο του θα πρέπει να αναβάλλει τον εμβολιασμό.
Διονύσιος Ευγενίδης
Πρόεδρος Φ.Σ.Θ.
