Ομιλία του Υφυπουργού Υγείας,κ. Αντώνη Μπέζα, στο 12ο Συνέδριο Health World 2013

Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι,

Θέλω αρχικά να ευχαριστήσω τη διοίκηση του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου για την πρόσκλησή της. Σε περιόδους σαν την τωρινή, συνέδρια με εξειδικευμένο περιεχόμενο, όπως είναι το συγκεκριμένο, βοηθούν στην ανάπτυξη προβληματισμού, στην ανάλυση κρίσιμων ζητημάτων αλλά και την κατάθεση προτάσεων.

Κάτω από το βάρος της ύφεσης, στην οποία βρισκόμαστε για έκτη συνεχή χρονιά από το 2008, η χώρα μας διανύει ταυτόχρονα μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, τόσο σε παραγωγικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, αλλά όχι μόνο, οι μεταρρυθμίσεις οφείλουν να γίνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα και  δυστυχώς μέσα σε ένα κλίμα καχυποψίας για το καινούργιο αλλά και αβεβαιότητας, που εντείνεται από γεγονότα σαν αυτά που έχουν συμβεί τις τελευταίες ημέρες.  

Ο καλύτερος νομίζω τρόπος για να προστατεύσουμε τον τόπο και να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η οικονομία και η κοινωνία, είναι να συνεννοηθούμε οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας ώστε να αποφύγουμε τις ακρότητες και τις εμπρηστικές υπερβολές, απομονώνοντας τους πραγματικούς εχθρούς της δημοκρατίας και της ομαλότητας, πριν να είναι πολύ αργά.

Κυρίες και Κύριοι,

Οι υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του 1980 και μετά, αναπτύχθηκαν αλματωδώς. Η ανάπτυξη τους βασίστηκε κυρίως στο δημόσιο τομέα, κι αυτό είχε ως συνέπειες:

         1^ον) Την ανορθολογική χωροταξική και λειτουργική κατανομή των δομών του ΕΣΥ, με αποτέλεσμα η χώρα από τη μία μεριά να διαθέτει ένα ιδιαίτερα πυκνό δίκτυο δημόσιων δομών Υγείας και από την άλλη, λόγω ακριβώς της πληθώρας αυτών των δομών, να εμφανίζονται φαινόμενα υποστελέχωσης και αδυναμίας εξυπηρέτησης των αναγκών των πολιτών.

            2^ον) Την πληθώρα των ασφαλιστικών Ταμείων με διαφορετικούς κανονισμούς παροχών το καθένα και διαφορετικές εισφορές για τους ασφαλισμένους τους, ασφαλιστικών Ταμείων των οποίων οι κλάδοι Υγείας έχουν ενωθεί πλέον στον ΕΟΠΥΥ.

            3^ον)  Τη διείσδυση του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος λειτούργησε διαχρονικά ως συμπληρωματικός του δημόσιου, μέσω ενός ιδιαίτερα διευρυμένου δικτύου ιδιωτών ιατρών και διαγνωστικών εργαστηρίων.

Με βάση αυτή την κατάσταση, η απουσία ουσιαστικού ελέγχου των οικονομικών του συστήματος και η μη σύνδεση τους με τις παραγόμενες υπηρεσίες, οδήγησε σε υπέρογκες δαπάνες διαγνωστικών εξετάσεων, φαρμάκου και προμηθειών. Οι τιμές των ιατροτεχνολογικών  προϊόντων και η χρήση φαρμάκων ήταν από τις υψηλότερες στην ΕΕ.

Τα οικονομικά της Υγείας επιδεινώθηκαν δραματικά, τα ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων προσέλαβαν εκρηκτικές διαστάσεις, οι προϋπολογισμοί αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτούμενες δαπάνες και ορισμένες από αυτές τις παθογένειες κληρονομήθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ.

Ταυτόχρονα, όμως, η οικονομική κρίση δημιούργησε νέες, επιπλέον, προκλήσεις στο σύστημα Υγείας. Επηρέασε, μεταξύ άλλων, μια σειρά κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην υγεία των πολιτών, όπως είναι το εισόδημα και η πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση. Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης ήταν τα πρώτα που επλήγησαν, η ανεργία αυξήθηκε σημαντικά και η οικονομική δυσχέρεια και η φτώχεια εντάθηκαν.

Μέσα σε αυτό το δυσάρεστο και  εκρηκτικό περιβάλλον,  καλούμαστε να κινηθούμε σήμερα ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Η πορεία που διανύουμε, δεν είναι ανέφελη, εντελώς αντίθετα είναι δύσκολη και γεμάτη εμπόδια και απαιτεί να τηρηθούν λεπτές ισορροπίες ώστε να μην επηρεαστεί η λειτουργικότητα και η αποτελεσματικότητα του συστήματος.

Όλοι πλέον αναγνωρίζουν, ότι μία από τις βασικότερες παραμέτρους εξόδου της χώρας από την κρίση, είναι η ανασυγκρότηση και η προσαρμογή του χώρου της Υγείας στα νέα δεδομένα. Και η προσαρμογή αυτή επιβάλλει τον άμεσο σχεδιασμό και την επείγουσα υλοποίηση μιας σειράς διαρθρωτικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα, με συνακόλουθες επιδράσεις στη λειτουργία, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.

Αυτές οι διαρθρωτικές αλλαγές θα  πρέπει να έχουν τρεις βασικούς στόχους:

1^ον) Τη  βελτίωση της υγείας του πληθυσμού.

2^ον) Τη βελτίωση της ανταποκρισιμότητας του συστήματος Υγείας στις προσδοκίες των πολιτών.

3^ον) Τη δικαιοσύνη στη χρηματοδότηση του συστήματος.

Κυρίες και Κύριοι,

Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, το Υπουργείο Υγείας έχει ήδη ολοκληρώσει ή υλοποιεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων στον τομέα διαχείρισης του ΕΣΥ, στον ΕΟΠΥΥ και το φάρμακο. Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένες :

·                Προχωρήσαμε στην εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης με την ουσιαστική συμβολή και τη συμμετοχή των ιατρών και των φαρμακοποιών. Στο πλήρες εύρος της, υποστηρίζει το σύνολο των διαδικασιών εκτέλεσης, ελέγχου, εκκαθάρισης και πληρωμής συνταγών φαρμάκων και ιατρικών πράξεων σε όλα τα σημεία  και παρέχει σημαντικές δυνατότητες παρακολούθησης και ανάλυσης για όλους τους ενδιαφερόμενους. Το ποσοστό διείσδυσης της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης έχει φτάσει πλέον σε υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το 97% της συνταγογράφησης φαρμάκων και το 95% των παραπεμπτικών για διαγνωστικές εξετάσεις να πραγματοποιούνται πλέον ηλεκτρονικά.

·                Προωθούμε το νέο χάρτη Υγείας, σε πρώτη φάση στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην υπόλοιπη χώρα, με λειτουργικές συνενώσεις Τμημάτων Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας, με αλλαγές σκοπού και χαρακτήρα Μονάδων, με την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, καθώς και με την ανάπτυξη εναλλακτικών δομών Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Φροντίδας.

            Επιδιώκουμε το διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, θέλουμε να υπάρχει συναίνεση, σεβόμαστε το ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, αλλά το μήνυμά μας είναι σαφές. Παρά τις όποιες αντιδράσεις, σε αυτή την προσπάθεια δεν θα κάνουμε πίσω.

           Η κινητικότητα στο Υπουργείο Υγείας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν σε άλλους τομείς του Δημοσίου. Γίνεται με σφιχτά χρονοδιαγράμματα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, δε δημιουργεί πρόβλημα στην εύρυθμη λειτουργία των δομών του συστήματος, καλύπτει τα κενά που υπάρχουν σε κρίσιμες θέσεις και δεν είναι οριζόντια, γιατί έχει προκύψει από εσωτερική αξιολόγηση κατά κλάδο και ειδικότητα. Επιπλέον, η δέσμευσή μας ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία απόλυση στο χώρο της Υγείας ισχύει στο ακέραιο. Κάθε καλοπροαίρετος μπορεί να αντιληφθεί ότι στην Υγεία δεν περισσεύει ούτε ένας εργαζόμενος.

·            Την ίδια στιγμή επισπεύδουμε πρωτοβουλίες προκειμένου ο ΕΟΠΥΥ να αποτελέσει μια ισχυρή οικονομική και διοικητική οντότητα, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, επιλύοντας τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του.

             Δεν επιδιώκουμε να αποδυναμώσουμε τον ΕΟΠΠΥ αλλά εντελώς αντίθετα να ενισχύουμε την οικονομική του αποτελεσματικότητα, να ολοκληρώσουμε την οργανωτική του αναδιάρθρωση και να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά του για λογαριασμό των ασφαλισμένων του, αντιμετωπίζοντας την προκλητή ζήτηση και την υπερκοστολόγηση. Και θα το κάνουμε, μέσα από την εγκαθίδρυση ενός σταθερού και προσβάσιμου σε κάθε πολίτη συστήματος, με διαφανείς αρχές και κανόνες.

Η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, η οποία θα διαπραγματεύεται με όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας συμφωνίες τιμής – όγκου και εκπτώσεις.

Ο οικονομικός και ειδικός κλινικός έλεγχος των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους υγείας που ξεκινάει πλέον στη χώρα μας.

Η επιτάχυνση στις πληρωμές των ληξιπροθέσμων οφειλών του ΕΟΠΥΥ.

Η αποσαφήνιση «θολών» περιοχών που υπάρχουν στην εφαρμογή των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ).

Η εφαρμογή μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (claw back) και κλιμακούμενου ποσοστού έκπτωσης (rebate) επί των οφειλών του ΕΟΠΥΥ για νοσηλεία και διαγνωστικές εξετάσεις στους ιδιώτες παρόχους του.

        Όλα αυτά, που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης, αποτελούν μέτρα που θα εξορθολογήσουν τη λειτουργία αυτού του μεγάλου Οργανισμού.

Τέλος, η εντατικοποίηση των ελέγχων που πραγματοποιούνται από την ΥΠΕΔΥΦΚΑ αξιοποιώντας τα δεδομένα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο ελέγχου και μέσω της οποίας μπορούμε πλέον να παρακολουθούμε τη συνταγογραφική συμπεριφορά ιατρών και φαρμακοποιών, είναι μία απόφασή μας την οποία θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι. Δεν υιοθετούμε ισοπεδωτικές συμπεριφορές, δεν υιοθετούμε πρακτικές διαπόμπευσης κλάδων, οι κανόνες όμως που υπάρχουν πρέπει να είναι σεβαστοί από όλους.

Όσον αφορά στο ρόλο και την αποστολή του ΕΟΠΥΥ, ως παρόχου και αγοραστή ταυτόχρονα υπηρεσιών Υγείας, δεν νομίζω ότι θα πρέπει να υπάρχει καμία αμφισβήτηση για δύο πράγματα:

1^ον) Ότι ο στόχος του Υπουργείου Υγείας είναι να υπάρχει ισχυρή, δημόσια και δωρεάν Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και

2^ον) Ότι όποιες αλλαγές υπάρξουν, θα γίνουν χωρίς αιφνιδιασμούς και θα προέλθουν αξιοποιώντας τις μελέτες που έχουν γίνει, τη συσσωρευμένη εμπειρία των ειδικών και μετά από εξαντλητικό διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Κυρίες και Κύριοι,

Επιτρέψτε μου τώρα να αναφερθώ και σε ένα άλλο θέμα για το οποίο υπάρχει ιδιαίτερη ευαισθησία. Η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό. Η οικονομική όμως κρίση, έχει πλήξει περισσότερο τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού. Είναι σημαντικό επομένως, να δημιουργήσουμε ένα Υγειονομικό Δίκτυο Προστασίας, που θα εξασφαλίζει ένα ελάχιστο εγγυημένο επίπεδο παροχής υπηρεσιών υγείας στους πολίτες και θα συμβάλει στη διατήρηση της υγείας τους, επιτρέποντας την ενεργό συμμετοχή τους στον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό, από τις αρχές του μήνα, το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί για πρώτη φορά, πρόγραμμα με πόρους του ΕΣΠΑ ύψους 46 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες που έχουν απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα, να αποκτήσουν πρόσβαση σε προεπιλεγμένες υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και πρόληψης.

Το «Εισιτήριο Ελεύθερης Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας», που οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν γρήγορα και εύκολα, είναι σε εξέλιξη για 3^η εβδομάδα και τα πρώτα στοιχεία που λαμβάνουμε είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά, αφού εκδίδονται κατά μέσο όρο, 1.000 εισιτήρια την ημέρα. Παράλληλα, από εδώ και στο εξής, μετά από συνεννόηση με τις τηλεφωνικές εταιρείες, οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, που είναι περίπου 315.000 άτομα, θα μπορούν να κλείνουν πρακτικά δωρεάν, με αστική δηλαδή χρέωση,  τα τηλεφωνικά τους ραντεβού με τους ιατρούς του ΕΟΠΥΥ.

Οι δράσεις αυτές του Υπουργείου Υγείας είναι πιλοτικές και αποτελούν την έναρξη μιας σειράς πρωτοβουλιών που θα αναλάβουμε μέσω της αξιοποίησης κονδυλίων του ΕΣΠΑ, και που θα απευθύνονται στους πολίτες, οι οποίοι έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.

Ήδη, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Υγεία εν Δράσει», που χρηματοδοτείται επίσης από το ΕΣΠΑ, και της συμφωνίας που έχει υπογράψει το Υπουργείο Υγείας με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχει ξεκινήσει η εκπόνηση μελέτης για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στον τομέα της Υγείας. Η μελέτη, που εκτιμάται να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη του 2013, θα περιλαμβάνει στοιχεία για τις δυνατότητες πρόσβασης του ευπαθούς πληθυσμού – ιδίως των ανασφάλιστων πολιτών – σε υπηρεσίες Υγείας, θα καταγράφει τα προβλήματα και θα προτείνει κατάλληλες πολιτικές, που θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για καθολική κάλυψη Υγείας.

Κυρίες και Κύριοι,

Στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων στο χώρο της Υγείας είναι βέβαιο ότι θα συμβάλει καθοριστικά και η επικείμενη άσκηση της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μας. Στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», που η Ελληνική Κυβέρνηση θα προωθήσει άμεσα μετά τον Ιανουάριο του 2014 στα θεσμικά όργανα της Ένωσης, είναι να μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια έξυπνη και βιώσιμη οικονομία, χωρίς αποκλεισμούς, που να προάγει την ανάπτυξη για όλους. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση γι αυτό, είναι η καλή υγεία του πληθυσμού, αφού επηρεάζει θετικά, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η οικονομική ανάπτυξη, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία, καθώς επιτρέπει στους πολίτες να δραστηριοποιούνται στην αγορά εργασίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ενισχύοντας της παραγωγικότητα. Παράλληλα, ο τομέας της Υγείας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάκαμψη αφού προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας.

Στο χώρο της Υγείας, οι στρατηγικές προτεραιότητες της Ελλάδας υιοθετούν πλήρως τις σύγχρονες κατευθυντήριες γραμμές που χαράσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερα σοβαρές συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που υπάρχουν στη χώρα.

Επιπλέον, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη ριζική αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας του συστήματος και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας μέσα σε ένα περιβάλλον αυξημένων κοινωνικών αναγκών αλλά και δημοσιονομικών περιορισμών, που συμπιέζουν με τη σειρά τους τόσο τη χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος Υγείας, όσο και την ιδιωτική δαπάνη για  υπηρεσίες Υγείας.

Κυρίες και Κύριοι,

Κλείνοντας θέλω να ευχηθώ καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας. Πιστεύω ότι όπως χθες έτσι και σήμερα θα κατατεθούν καινοτόμες ιδέες και θα προταθούν εφικτές λύσεις και βελτιώσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν την προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα βοηθήσουν δηλαδή στη δημιουργία ενός νέου, βιώσιμου και αλληλέγγυου στην κοινωνία συστήματος Υγείας.

Σας ευχαριστώ πολύ.