Ομως τα περισσότερα από τα φάρμακα αυτά είναι γενόσημα, αντίγραφα επώνυμων φαρμάκων τα οποία προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Τώρα μια μεγάλη ελβετική εταιρεία φαρμάκων, η Novartis, μπορεί να βρίσκεται ένα βήμα πριν διακόψει δικαστικά την ινδική προμηθευτική αλυσίδα, καθώς ζητάει από την ινδική κυβέρνηση να της αναγνωρίσει την ευρεσιτεχνία για μια αντικαρκινική θεραπεία που θεωρείται πολύ σημαντική για ανθρώπους οι οποίοι πάσχουν από μια θανατηφόρα μορφή λευχαιμίας.
Η υπόθεση, η οποία αφορά το φάρμακο Gleevec, βρίσκεται ενώπιον του ινδικού Ανωτάτου Δικαστηρίου, που ετοιμάζεται να ακούσει αυτόν τον μήνα τα τελικά επιχειρήματα. Αντιπροσωπεύει μια υψηλού διακυβεύματος αντιπαράθεση ανάμεσα στους υπερασπιστές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίοι λένε ότι τα γενόσημα καταπνίγουν τον νεωτερισμό των φαρμακοβιομηχανιών, και στις ινδικές φαρμακευτικές εταιρείες και τις διεθνείς οργανώσεις αρωγής, που προειδοποιούν ότι μια απόφαση υπέρ της Novartis μπορεί να βάλει τέλος παγκοσμίως στην προμήθεια φτηνών φαρμάκων για την αντιμετώπιση του AIDS, του καρκίνου και άλλων ασθενειών.
ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ. Η υπόθεση έχει προσελκύσει τη διεθνή προσοχή. Ακτιβιστές κατά του AIDS και άλλοι διαδήλωσαν πρόσφατα έξω από την ετήσια σύνοδο των μετόχων της Novartis στη Βασιλεία της Ελβετίας και επίσης στα γραφεία της Novartis στη Νέα Υόρκη, την Ουάσιγκτον και το Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, ζητώντας από την εταιρεία να παραιτηθεί από την προσφυγή της.
«Δεν θα απομείνει τίποτε να υπερασπιστούμε αν χάσουμε», λέει η Λίνα Μενγκέινι, διευθύντρια της οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα με έδρα το Νέο Δελχί, η οποία τάσσεται υπέρ των γενοσήμων. «Ο κόσμος κάθεται στα καρφιά μ' αυτήν την υπόθεση».
Η ινδική κυβέρνηση αρνήθηκε να αναγνωρίσει δικαιώματα ευρεσιτεχνίας για το Gleevec, όπως έχει κάνει και για πολλά άλλα φάρμακα που κατασκευάζονται από πολλές δυτικές εταιρείες. Η Novartis κατέθεσε αγωγή και η υπόθεση προχωρεί εδώ και έξι χρόνια μέσα στο ινδικό νομικό σύστημα. Η κυβέρνηση δέχεται κάποια πίεση από τους εμπορικούς εταίρους της, των ΗΠΑ περιλαμβανομένων, για να υποχωρήσει στη διένεξη.
Η κυβέρνηση Ομπάμα και το κύριο λόμπι της φαρμακοβιομηχανίας, με την ονομασία Pharmaceutical Research and Manufacturers of America, αντιδρούν στη διάταξη του ινδικού νόμου περί ευρεσιτεχνιών που αφορά την υπόθεση. Και φοβούμενη, ίσως, ότι η διάταξη αυτή μπορεί να υιοθετηθεί και αλλού, η Ουάσιγκτον ζητάει από τις χώρες που διαπραγματεύονται τη νέα εμπορική συμφωνία των χωρών του Ειρηνικού, την Trans-Pacific Partnership, να συμφωνήσουν να αναγνωρίζουν δικαιώματα ευρεσιτεχνίας σε καταστάσεις παρόμοιες με αυτή του Gleevec.
Η απόφαση μπορεί επίσης να βοηθήσει να προσδιοριστεί το ύψος των επενδύσεων δυτικών εταιρειών φαρμάκων στην Ινδία, σε μια εποχή που θέλουν να αυξήσουν τις πωλήσεις σε αναδυόμενες αγορές για να αντισταθμίσουν την επιβράδυνση που παρατηρείται στα έσοδά τους στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη.
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΙΜΗΣ. Το Gleevec, το οποίο εγκρίθηκε το 2001 από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) με ταχείες διαδικασίες, κοστίζει 70.000 δολάρια τον χρόνο στις ΗΠΑ, αν και η εταιρεία λέει πως έχει προγράμματα μέσω των οποίων ασθενείς σε φτωχές χώρες μπορούν να έχουν μεγάλες εκπτώσεις, ακόμη και να παίρνουν το φάρμακο δωρεάν σε μερικές περιπτώσεις. Τα ινδικά αντίγραφα του φαρμάκου κοστίζουν περίπου 2.500 δολάρια τον χρόνο.
Το φάρμακο, το οποίο κυκλοφορεί εκτός ΗΠΑ ως Glivec και, ως γενόσημο, είναι γνωστό από τη δραστική ουσία του ως ιματινίβη, έχει μετατρέψει για πολλούς ασθενείς τη θανατηφόρα χρόνια μυελογενή λευχαιμία σε μια διαχειρίσιμη χρόνια νόσο. Χρησιμεύει επίσης στη θεραπεία μιας μορφής γαστροεντερικού καρκίνου.
Η Ινδία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός φαρμάκων στον κόσμο (σε όγκο παραγωγής), μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα, και εξάγει κάθε χρόνο γενόσημα φάρμακα αξίας περίπου 10 δισ. δολαρίων, περισσότερα απ' ό,τι οποιαδήποτε άλλη χώρα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λένε πως το 80% των γενόσήμων φαρμάκων κατά του AIDS που προμηθεύουν σε 170.000 ανθρώπους στην Αφρική και άλλού, είναι παρασκευασμένα στην Ινδία.
THE NEW YORK TIMES Των Vikas Bajaj και Andrew Pollack
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 10 Μαρτίου 2012
