Πρόσφατα συμπληρώσατε ένα χρόνο στη Διοίκηση του Ε.Ο.Φ.. Τι πετύχατε στους 12 αυτούς μήνες;
Ο ΕΟΦ συνέβαλλε σημαντικά στη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης περίπου κατά 1 δις ευρώ τον τελευταίο χρόνο. Βοηθήσαμε αποτελεσματικά τη Γ.Γ. Εμπορίου στην ανατιμολόγηση των φαρμάκων, τη Γ.Γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην οργάνωση της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης και ως Πρόεδρος του ΕΟΦ συμμετείχα μαζί με τους συναρμόδιους Γενικούς Γραμματείς Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εμπορίου και Δημόσιας Υγείας στον σχεδιασμό και συντονισμό των μέτρων μείωσης της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης.
Παράλληλα, ο ΕΟΦ αντιμετώπισε με επιτυχία το πρόβλημα των ελλείψεων φαρμάκων που δημιούργησε η σημαντική μείωση των τιμών τους, απαγορεύοντας για πρώτη φορά την εξαγωγή σημαντικών φαρμάκων που ήταν σε έλλειψη, βάζοντας ποινές σε φαρμακευτικές εταιρείες, φαρμακαποθήκες και φαρμακεία που δεν εξασφάλιζαν την επάρκεια της αγοράς σύμφωνα με τον νόμο, εντείνοντας τις επιθεωρήσεις και τους ελέγχους και ενεργοποιώντας ειδικό τηλεφωνικό κέντρο καταγραφής των ελλείψεων από τα φαρμακεία και τους πολίτες.
Πολύ σημαντικό θεωρώ, επίσης, το γεγονός ότι συγκροτήσαμε 15 ομάδες με καταξιωμένους επιστήμονες για τη δημιουργία Πρωτοκόλλων Συνταγογράφησης, τα περισσότερα από τα οποία τα έχουμε ήδη παραδώσει στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Επίσης, εισηγηθήκαμε και στηρίξαμε τη νέα Επιτροπή Δεοντολογίας, η οποία επιτέλεσε ένα ιδιαίτερο αξιόλογο έργο στον τομέα των εγκρίσεων των Κλινικών Μελετών με πολλά επιστημονικά και οικονομικά οφέλη για τη χώρα.
Τέλος, εισηγηθήκαμε και στηρίξαμε ολόπλευρα την Επιτροπή Λίστας η οποία σε χρόνο ρεκόρ προετοίμασε την Αρνητική και τη Θετική Λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων.
Γιατί όμως η Αρνητική Λίστα τέθηκε σε ισχύ μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ενώ η Θετική Λίστα δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί;
Η Αρνητική Λίστα, δηλαδή τα φάρμακα που δεν θα αποζημιώνονται από τα Ταμεία, ήταν έτοιμη από τον Οκτώβριο του 2010 αλλά η Πολιτεία καθυστέρησε την εφαρμογή της επειδή έπρεπε να προηγηθούν οι απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις.Η δε Θετική Λίστα, δηλαδή ποια φάρμακα κα σε ποια τιμή θα αποζημιώνονται από τα Ταμεία, έχει ολοκληρωθεί από πλευράς της Επιτροπής τον Δεκέμβριο του 2010, αλλά θα τεθεί σε ισχύ αρχές Αυγούστου, όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες στο Υπουργείο Υγείας για τις νέες τιμές των φαρμάκων.
Γιατί καθυστέρησε η διαμόρφωση των νέων τιμών φαρμάκων;
Δεν είμαι αρμόδιος για να γνωρίζω τους ακριβής λόγους, αλλά σίγουρα συμβάλλει το γεγονός ότι έχουμε υιοθετήσει ένα ιδιαίτερο πολύπλοκο και προβληματικό σύστημα τιμολόγησης, που εκτός από καθυστερήσεις προκαλεί και πολλά άλλα προβλήματα, όπως οι ελλείψεις και οι υποκαταστάσεις των φθηνών φαρμάκων, περιορίζοντας έτσι τα τιμολογιακά οφέλη. Γι’ αυτό και η Πολιτεία θα πρέπει να μελετήσει και να εφαρμόσει ένα διαφορετικό σύστημα τιμολόγησης, που να βασίζεται σε λίγες επιλεγμένες χώρες αναφοράς από την ευρωζώνη και που μέσα από την εφαρμογή της Θετικής Λίστας, να δίνει την δυνατότητα στην Κοινωνική Ασφάλιση να πληρώνει ακόμα λιγότερο απ’ ότι σήμερα για τα φάρμακα των ασφαλισμένων.Ποια είναι τα οφέλη που αναμένονται να προκύψουν από τη λειτουργία της Θετικής Λίστας;
Τα οφέλη θα είναι σημαντικά και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 100 εκατ. ευρώ. Η Θετική Λίστα διαμορφώνει τιμές αναφοράς, δηλαδή τη μέση τιμή των προϊόντων κάθε φαρμακευτικής κατηγορίας και εντάσσει στη Λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων μόνο όσα έχουν τιμή μικρότερη ή ίση της τιμής αναφοράς.Για να μη στερηθούν όμως οι ασφαλισμένοι τα πιο ακριβά φάρμακα, η Διοίκηση του Ε.Ο.Φ. έχει προτείνει τα φάρμακα αυτά να αποζημιώνονται εφόσον οι κάτοχοί τους θα επιστρέφουν στα Ταμεία τη διαφορά της τιμής τους από την τιμή αναφοράς, ως επιπρόσθετο rebate.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το επόμενο διάστημα;
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις για να περιοριστεί κατά 2 επιπλέον δις ευρώ η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στο διάστημα 2011 – 2012. Ο μεγαλεπήβολος αυτός στόχος μπορεί να επιτευχθεί κυρίως μειώνοντας την υπερκατανάλωση φαρμάκων, με μέτρα που θα αφορούν τους πολίτες, τους φαρμακοποιούς, τις φαρμακευτικές εταιρίες και κυρίως βέβαια τους γιατρούς που φέρουν και τη μεγαλύτερη ευθύνη.Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης, η ολοκλήρωση της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, η εφαρμογή των Πρωτοκόλλων Συνταγογράφησης, η εφαρμογή της Θετικής Λίστας, η καταπολέμηση της καθοδηγούμενης ή υποκινούμενης συνταγογράφησης. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν και την ενίσχυση δοκιμασμένων φτηνών φαρμάκων, κυρίως με την προώθηση των γενόσημων (αντιγράφων) φαρμάκων που είναι πιο φθηνά και που κατέχουν σήμερα μικρό μερίδιο της αγοράς. Η αύξηση της κατανάλωσής τους θα διευκολύνει και την περαιτέρω μείωση της τιμής τους.
Σε κάθε περίπτωση, η τιμολογιακή πολιτική που ακολουθούμε θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί στο άμεσο μέλλον, ώστε, αξιοποιώντας την ύπαρξη της Θετικής Λίστας να εξασφαλίσουμε ακόμα μεγαλύτερα οφέλη για την Κοινωνική Ασφάλιση χωρίς να συμπιέζουμε υπερβολικά τη λιανική τιμή του φαρμάκου. Σε ότι αφορά τον ΕΟΦ άμεση προτεραιότητα αποτελεί η επιτάχυνση των εγκρίσεων νέων αδειών ή τροποποίησης παλαιών, στόχο που πιστεύουμε ότι θα πετύχουμε χάρις στα έργα μηχανοργάνωσης που θα υλοποιηθούν το 2011 και τον νέο Οργανισμό του ΕΟΦ που ετοιμάζουμε, χάρις στον οποίο ευελπιστούμε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ιδιαίτερο αξιόλογο στελεχιακό δυναμικό που διαθέτουμε.
Μεγάλη, επίσης, πρόκληση αποτελεί η εφαρμογή του προγράμματος που έχουμε σχεδιάσει για την ηλεκτρονική καταγραφή της διακίνησης και κατανάλωσης του φαρμάκου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα σημερινά προβλήματα και οι πολύπλευρες στρεβλώσεις και να οδηγηθούμε σύντομα στον εξορθολογισμό της αγοράς του φαρμάκου. Για όλα όμως αυτά τα ζητήματα θα χρειαστεί να συνεχιστεί η προσπάθεια για να συγκεντρωθεί όλη η πολιτική ευθύνη για το φάρμακο στο Υπουργείο Υγείας. Ένα πρώτο σημαντικό βήμα πραγματοποιήθηκε με τη μεταφορά της τιμολόγησης από το Υπουργείο Ανάπτυξης στο Υπουργείο Υγείας, αλλά θα πρέπει να επεκταθεί και στον έλεγχο της κατανάλωσης, την εποπτεία της οποίας σε σημαντικό βαθμό ασκεί το Υπουργείο Εργασίας.
Η δημιουργία του ΕΟΠΥΥ ανοίγει το δρόμο για την μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας στο Υπουργείο Υγείας, ώστε ένα πολιτικό κέντρο να μπορεί να σχεδιάζει και να υλοποιεί μία συνολική και συνεκτική πολιτική για το φάρμακο, που παραμένει ακόμα ζητούμενη. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να αναβαθμιστεί και ο ρόλος του ΕΟΦ, ο οποίος είναι σε θέση να διεκπεραιώνει αποτελεσματικά, όπως το έχει ήδη αποδείξει, όλες τις επιχειρησιακές ανάγκες τόσο στον τομέα της τιμολόγησης όσο και στον τομέα της κατανάλωσης.
Επειδή, εκτός από τη σημερινή σας θέση ως Προέδρου του Ε.Ο.Φ. έχετε διατελέσει Διοικητής του Α΄ ΠΕΣΥΠ Αττικής και επικεφαλής της ομάδας σχεδιασμού της μεταρρύθμισης του Αλέκου Παπαδόπουλου, αλλά και ως διευθυντής του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ποια είναι η γνώμη σας για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Ε.Σ.Υ.;
Το ΕΣΥ του 1983 έχει εξαντλήσει τον κύκλο του και πολύ φοβάμαι ότι έχει εξαντλήσει και τη βιώσιμότητά του. Οι μέχρι σήμερα σημαντικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Υγείας και οι τεκμηριωμένες προτάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά κατά τη γνώμη μου θα χρειαστούν επιπρόσθετες τομές για να ανατρέψουμε τον κρατικίστικο, γραφειοκρατικό και αντιπαραγωγικό χαρακτήρα του δημόσιου συστήματος υγείας στη χώρα μας, που αποτελεί τον πυρήνα της θνησιγένειας του. Θα πρέπει, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα να αναζητήσουμε νέες θεσμικές μορφές οργάνωσης και λειτουργίας του ΕΣΥ, που θα του παρέχουν τη δυνατότητα να μετατραπεί από χαμηλής ποιότητας και αποδοτικότητας δημόσια υπηρεσία σε ένα σύγχρονο δημόσιο οργανισμό.Για το σκοπό αυτό θα πρέπει το ΕΣΥ να αποκτήσει όπως όλα τα ευρωπαϊκά ΕΣΥ, κεντρικό όργανο σχεδιασμού, συντονισμού και ελέγχου και αξιοκρατικές και διαχρονικές διοικήσεις στις ΔΥΠΕ και στα νοσοκομεία, να διαμορφώσει σχέσεις συνεργασίας και συμπληρωματικότητας με τον ιδιωτικό τομέα, να αλλάξει τις εργασιακές σχέσεις, κυρίως των γιατρών, και να συνδεθεί με τη νέα «καλλικρατική» οργάνωση της περιφερειακής και δημοτικής αυτοδιοίκησης.
Οι αλλαγές αυτές και με όσες έχουν ήδη δρομολογηθεί ή προταθεί, μαζί με την επιλογή ενός επαρκούς μοντέλου χρηματοδότησης και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, είναι βασικές προϋποθέσεις, όχι μόνο για την επιβίωση αλλά και για τη βελτίωση του δημόσιου συστήματος υγείας στη χώρα μας.
Γραφει η Σοφία Νέτα, Σύμβουλος Έκδοσης
